په داسې حال کې چې د افغانستان د ټاکنو خپلواک کمیسیون د شاوخوا اتو میلیونو رایو پر تفتیش او بیا شمېرلو لګیا دی، نړیوال انتخاباتي څارونکي په دې باور دي چې د څېړلو او تفتیش پایلې به د ولسمشریزو انتخاباتو اعلان شوي نتایج بدل نه کړي.
د جمهوري ریاست دویم دور انتخابات چې د جولاۍ په ۱۴وشول، په لومړنیو پایلو کې اشرف غني احمدزی مخکې دی.
د ډیموکراسۍ انټرنشنل مشر ګلین کوان چې د رایو د تفتیش یو نړیوال څارونکی دی وايي، داسې نه ښکاري چې روانې څېړنې دې پر اعلان شویو رایو ډېر تاثیر وکړي.
ښاغلی کوان وایي " دا ډېره ستونزمنه ده چې د یو میلیون رایو فرق دې په کې راشي، خواحتمال شته، اما که د نړۍ د رایو د بیا شمېرلو تاریخ ته وګورو، هر کاندید چې د رایو تر تفتیش او بیا شمېرلو مخکې وي، د رایو تربیا شمېرلو وروسته هم، مخکې وي."
ښاغلی کوان چې تازه له کابل څخه واشنګنټن ته راغلی دی د امریکا غږ سره په خبرو کې یې د رایو د بیا شمېرلو پر شفافیت او روڼوالي ډاډ وښود او زیاته یې کړه چې نړیوال څارونکي د کاندیدانو ترمنځ له کوم توپیر پرته، د رایو تفتیش او څېړنه کوي.
هغه وویل " نړیوال څارونکي هلته ځکه دي چې دواړو کاندیدانو ته ډاډ ورکړي چې د رایو د شمېرلو او تفتیش بهیر بې پرې دی او نړیواله ټولنه په دغو انتخاباتي سیالیو کې د خوښې کوم کاندید نه لري. نړیوال څارونکي په بشپړ ډول بې طرفه دي او یوازې د رایو بیا شمېرل څاري، دوی د یوه لوبڅار دنده لري، ملګري هم کله چې په خپلو کې سره لوبې کوي، یوه څارونکي ته اړتیا لري."
ښاغلي کوان داسې مهال دا خبرې کولې چې د ټاکنو خپلواک کمیسیون وايي تر دې دمه یې د ټولو رایو شاوخوا ۳۰ فیصده بیا شمېرلې او څېړلي دي.
کمیسیون د سه شنبې په ورځ د اګست ۱۲ د ناسمو رایو د باطلولو مرکز رسمآ پرانیست،د افغانستان د انتخاباتو خپلواک کمیسیون د رایو د باطلولو کمپیوټري پروګرام تاید کړی چې د دواړو کاندیدانو تخنیکي ټیمونو ته له ښودلو او د هغوی له تاید وروسته به د رایو باطلول پیل کړي.
د افغانستان د جمهوري ریاست دویم دور انتخابات له ګڼو لانجو سره مل و، د لومړني دور نتایجو له اعلان سره سم کاندید عبدالله عبدالله له کمیسیون سره پرېکون وکړ او پایلې یې ونه منلي.
دغو ناندریو د امریکا د بهرنیو چارو وزیر جان کیري اړ ویست چې دوه وارې کابل ته ولاړ شي او د اشرف غني احمدزي او عبدالله عبدالله ترمنځ جوړجاړی وکړي.
ظاهرآ دواړو کاندیدانو موافقه کړې چې د رایو د بیا تفتیش تر بشپړېدو او نتایجو له اعلان وروسته به د ملي یوالي حکومت جوړوي، ملي یوالی هغه اصطلاح ده چې لا یې هم په اړه ډېر وضاحت ورکړل شوی نه دی.
