افغانستان د اپریل د میاشتې په پنځمه نېټه، د ډیموکراسۍ او ولسواکۍ پر لور یو بل ارزښتناک ګام هم واخیست.
په دغه ورځ د افغانستان په ټولو ۳۴ ولایتونو کې د جمهوري ریاست او ولایتي شوراګانو ټاکنې ترسره شوې .
د افغان حکومت ضد وسله والو طالبانو او نورو اورپکو د ګواښونو او ممکنه برېدونو سره- سره د انتخاباتو د خپلواک کمیسیون په وینا اووه میلیونه خلکو په ټاکنو کې برخه واخیسته .
په خپله ولسمشر حامد کرزي په دومره لوی شمېر کې د رايي اچونکو ګډون د افغانان د ستاینې وړ جرات وباله.
په انتخاباتو کې د ښځو او پاخه عمر لرونکو ګډون:
د تېرو انتخاباتو په پرتله په دغو انتخاباتو کې د ښځو ونډه او ګډون پراخ و، ان په هغو ولایتونو کې هم د ښځینو رايه اچونکو شمېره پام وړ وه چې تل ترې د تاوتریخوالي او جنګ جګړو راپورونه ورکړل شوي چې کندهار یې یوه بېلګه بللې شو.
په کندهار کې زموږ خبریال عزیزالله پوپل وايي « د ټولنیزو او دودیزو محدودیتونو سره – سره په سلګونو او زرګونو ښځو په انتخاباتو کې ګډون وکړ، او د رايي اچونې په مرکزونو کې یې اوږده اوږده کتارونه جوړ کړي و .»
د افغانستان د انتخاباتو د خپلواک کمیسیون د رسمي وېپاڼې د شمېرو له مخې،
یوازې د دغو انتخاباتو لپاره څه باندې یو میلیون او درې سوه (۱۳۰۹۰۰۰ ) ښځو نوي کارتونه اخیستي و، خو داسې ویل کیږي چې لسګونه زره نورې ښځې داسې وې چې د تېرو ټاکنو د رايي اچونې کارتونه یې لا هم ساتلي او خپلې رايي اچولې دي .
د دې ترڅنګ د امریکا غږ خبریالانو د افغانستان له بېلا بېلو ولایتونو نه د پاخه عمر لرونکو رایه اچونکو تصویرونه را استولي وو.
وړاندې داسې انګېرنه وه چې ښايي رایه اچونکي تر ډېره ځوانان لوستي خلک وي، خو په ټاکنو کې د پاخه عمر لرونکو ګډون حیرانونکی وی .
د رايي اچونې د پاڼو کموالی:
سره له دې چې د افغانستان د ټاکنو خپلواک کمیسیون وايي هڅه یې کړې چې د رايي اچونې ټولو مرکزونه ته په وخت سره پوره مواد او رايي پاڼې لیږلي، خو په پرلپسي ډول له ځینو ولایتونو نه د رايي پاڼو د کموالي راپورونه ورکړل شول.
له کندهار، شبرغان،کندز، ننګرهار، کابل، مزار او د هېواد په ځینو نورو ولایتونو له ټاکلي وخت څخه د مخه د رايي اچونې پاڼې خلاصې شوې وي .
په کندز کې د امریکا غږ خبریال ګل رحیم نیازمن وايي په ځینو حوزو کې خلک کتار ولاړ خو ، د رايي اچونې پاڼې خلاصې شوې وې .
د ټاکنو کمیسیون وايي دا ستونزمنه ده چې، دوی اټکل وکړي چې په کوم ولایت کې څومره کسان برخه اخلي چې هماغوره رايي پاڼې ورواستوي .
تراوسه لا کوم ارقام په لاس کې نشته چې څومره خلک له ټاکنو پاتې شوي، خو د ټاکنیزو شکایتونو کمیسیون وايي دغه موضوع به د ټاکنو له خپلواک کمیسیون سره وڅیړي .
د انتخاباتي شکایتونو کمیسیون د یکشنبې په ورځ وویل چې د رایې د ورکولو په ځینو مرکزونو کې د رایېو د پاڼو د کمیدو په اړه به بحث او څیړنې وکړي.
په ټاکنو کې درغلي :
لا به د انتخاباتو لومړني ساعتونه و چې، د افغانستان د کورنیو چارو وزارت اعلان وکړ چې په وردګو کې دوه امنیتي چارواکي په انتخاباتو کې د درغلۍ کولو په تور نیولي دي . دغو چارواکو هڅه کوله چې د خپل خوښې کاندید په ګټه درغلي او صندقونه ډګ کړي .
د دې ترڅنګ په خوست او ننګرهار کې هم د ځینو همدا ډول کسانو د نیولو خبرونه خپاره شوي دي ، خو لا تراوسه معلومه نه ده دغو کسانو د کوم مشخص کاندید په ګټه کار کاوه .
د افغانستان د ټاکنیزو شکایتونو د اورېدو کمیسیون وايي تراوسه یې د هېواد له ډېرو برخو یې په انتخاباتو کې د درغلیو شاوخوا ۲۰۰ پېښې ثبتي کړي دي، د دغه کمیسیون چارواکو امریکا غږ ته دا و نه ویل چې دغه پېښې څه ډول او په کومو ولایتونو کې ډېرې وې .
پر افغان ټاکنو د څار ځينو ټولنو دغه انتخابات تر ډېره شفاف او راڼه بللي دي .
د ازادو او عادلانه ټاکنو د بنسټ مشر نادر نادري امریکا غږ ته وویل چې د دوی د معلوماتو له مخې تر دې دمه ټاکنې شفافې او څومره چې تمه وه لا هومره د درغلیو راپورونه ترلاسه شوي نه دي .
افغان انتخابات په ټولنېزو شبکو کې:
په ټولنېزو شبکو کې هم افغان ټاکنو په هکله غبرګونونو پام وړ و . په زرګونو افغانانو او غیر افغانانو په خپلو فیسبوکونو او ټویټرونو کې د ټاکنو په تړاوو بېلابېلې لیکنې، تصویرونه او ویډیوګانې خپرې کړې دي .
ډېرو دغه انتخابات بریالي او د ډیموکراسۍ پر لوري یو بل مهم ګام بللی دی .
د امریکا غږ د وېیپاڼې یو مینوال عارف بهرامي پر خپل فیسبوک لیکلي: « ما نن د ډیموکراسۍ، ثبات او اقتصادي پرمختګ لپاره رایه ورکړه، ژوندی دې وي افغانستان» .
د دې ترڅنګ ډېرو نورو افغانانو د هېواد له ګوټ ګوټ څخه په خپلو سیمو کې د ټاکنو په اړه د رايي اچونکو د اوږده کتارونو او لیوالتیا تصویرونه او ویډیوګانې پر لیکه کړې دي .
یو بل اورېدونکي عبدالرحمن لیکلي « زه سږ کال اتلس کلن شوم د رايي اچونې لپاره مې شېبې شمېرلي، نیمه ورځ په کتار کې ولاړم چې بلاخره مې د خپلې خوښې کاندید ته رایه ورکړه.)
د طالبانو ګواښونه او د خلکو ونډه:
سره له دې چې د افغان حکومت ضد وسله والو طالبانو لا له وړاندې له افغان ټاکنو سره پریکون او دهغه د ګډوډولو خبرداری ورکړی و، خو امنیتي چارواکي وايي داسې کومه لویه پېښه نه ده رامنځ ته شوې چې انتخابات ګډوډ کړي .
خو له دې هر څه سره سره په ټاکنو کې د افغانانانو پراخ ګډون کور د دننه او بهر ستایل شوی دی، ان په ځینو سیمو کې په یخ او باراني موسم کې هم خلکو کتارونه جوړ کړي و او خپلې رایي یې واچولې.
سره له دې چې د هېواد په ځینو سیمو کې د یو شمېر افغان پولیسو او عادي افغانانو د وژل کېدو او ژوبل کېدو راپورونه ورکړل شول .
د دې ترڅنګ د افغانستان د کورنیو چارو وزارت په دوو جلا اعلامیو کې ویلي چې تر انتخاباتو ۲۴ ساعته د مخه یې په بیلا بیلو عملیاتو کې لسګونه هغه طالبان وژلي چې غوښتل پر ټاکنیزو مرکزونو بریدونه او انتخابات ګډوډ کړي .
امنیتي چارواکو په دغه لړ کې د یو شمېر ځانمرګو بریدګرو د وژلو دعوه هم کړې ده .
په دغه ورځ د افغانستان په ټولو ۳۴ ولایتونو کې د جمهوري ریاست او ولایتي شوراګانو ټاکنې ترسره شوې .
د افغان حکومت ضد وسله والو طالبانو او نورو اورپکو د ګواښونو او ممکنه برېدونو سره- سره د انتخاباتو د خپلواک کمیسیون په وینا اووه میلیونه خلکو په ټاکنو کې برخه واخیسته .
په خپله ولسمشر حامد کرزي په دومره لوی شمېر کې د رايي اچونکو ګډون د افغانان د ستاینې وړ جرات وباله.
په انتخاباتو کې د ښځو او پاخه عمر لرونکو ګډون:
د تېرو انتخاباتو په پرتله په دغو انتخاباتو کې د ښځو ونډه او ګډون پراخ و، ان په هغو ولایتونو کې هم د ښځینو رايه اچونکو شمېره پام وړ وه چې تل ترې د تاوتریخوالي او جنګ جګړو راپورونه ورکړل شوي چې کندهار یې یوه بېلګه بللې شو.
په کندهار کې زموږ خبریال عزیزالله پوپل وايي « د ټولنیزو او دودیزو محدودیتونو سره – سره په سلګونو او زرګونو ښځو په انتخاباتو کې ګډون وکړ، او د رايي اچونې په مرکزونو کې یې اوږده اوږده کتارونه جوړ کړي و .»
د افغانستان د انتخاباتو د خپلواک کمیسیون د رسمي وېپاڼې د شمېرو له مخې،
یوازې د دغو انتخاباتو لپاره څه باندې یو میلیون او درې سوه (۱۳۰۹۰۰۰ ) ښځو نوي کارتونه اخیستي و، خو داسې ویل کیږي چې لسګونه زره نورې ښځې داسې وې چې د تېرو ټاکنو د رايي اچونې کارتونه یې لا هم ساتلي او خپلې رايي اچولې دي .
د دې ترڅنګ د امریکا غږ خبریالانو د افغانستان له بېلا بېلو ولایتونو نه د پاخه عمر لرونکو رایه اچونکو تصویرونه را استولي وو.
په انتخاباتو کې د ځوانانو ترڅنګ پاخه عمر لرونکو هم د خپلې خوښې کاندیدانو ته رایې واچولې
وړاندې داسې انګېرنه وه چې ښايي رایه اچونکي تر ډېره ځوانان لوستي خلک وي، خو په ټاکنو کې د پاخه عمر لرونکو ګډون حیرانونکی وی .
د رايي اچونې د پاڼو کموالی:
سره له دې چې د افغانستان د ټاکنو خپلواک کمیسیون وايي هڅه یې کړې چې د رايي اچونې ټولو مرکزونه ته په وخت سره پوره مواد او رايي پاڼې لیږلي، خو په پرلپسي ډول له ځینو ولایتونو نه د رايي پاڼو د کموالي راپورونه ورکړل شول.
له کندهار، شبرغان،کندز، ننګرهار، کابل، مزار او د هېواد په ځینو نورو ولایتونو له ټاکلي وخت څخه د مخه د رايي اچونې پاڼې خلاصې شوې وي .
په کندز کې د امریکا غږ خبریال ګل رحیم نیازمن وايي په ځینو حوزو کې خلک کتار ولاړ خو ، د رايي اچونې پاڼې خلاصې شوې وې .
د افغانستان له ځینو ولایتونو څخه په پرلپسې ډول د رايي پاڼو د کموالي او خلاصېدو راپورونه ورکړل شول
د ټاکنو خپلواک کمیسیون وايي د خلکو له پرلپسې شکایتونو وروسته، هغو سیمو ته یې نورې رايي پاڼې استولې او درايي اچونې وخت یې یو بل ساعت هم زیات کړ.د ټاکنو کمیسیون وايي دا ستونزمنه ده چې، دوی اټکل وکړي چې په کوم ولایت کې څومره کسان برخه اخلي چې هماغوره رايي پاڼې ورواستوي .
تراوسه لا کوم ارقام په لاس کې نشته چې څومره خلک له ټاکنو پاتې شوي، خو د ټاکنیزو شکایتونو کمیسیون وايي دغه موضوع به د ټاکنو له خپلواک کمیسیون سره وڅیړي .
د انتخاباتي شکایتونو کمیسیون د یکشنبې په ورځ وویل چې د رایې د ورکولو په ځینو مرکزونو کې د رایېو د پاڼو د کمیدو په اړه به بحث او څیړنې وکړي.
په ټاکنو کې درغلي :
لا به د انتخاباتو لومړني ساعتونه و چې، د افغانستان د کورنیو چارو وزارت اعلان وکړ چې په وردګو کې دوه امنیتي چارواکي په انتخاباتو کې د درغلۍ کولو په تور نیولي دي . دغو چارواکو هڅه کوله چې د خپل خوښې کاندید په ګټه درغلي او صندقونه ډګ کړي .
د دې ترڅنګ په خوست او ننګرهار کې هم د ځینو همدا ډول کسانو د نیولو خبرونه خپاره شوي دي ، خو لا تراوسه معلومه نه ده دغو کسانو د کوم مشخص کاندید په ګټه کار کاوه .
د افغانستان د ټاکنیزو شکایتونو د اورېدو کمیسیون وايي تراوسه یې د هېواد له ډېرو برخو یې په انتخاباتو کې د درغلیو شاوخوا ۲۰۰ پېښې ثبتي کړي دي، د دغه کمیسیون چارواکو امریکا غږ ته دا و نه ویل چې دغه پېښې څه ډول او په کومو ولایتونو کې ډېرې وې .
د ټاکنیزو شکایتونو د اورېدو کمیسیون وايي دوی ته د درغلۍ شاوخوا ۲۰۰ شکایتونه رسېدلي دي
پر افغان ټاکنو د څار ځينو ټولنو دغه انتخابات تر ډېره شفاف او راڼه بللي دي .
د ازادو او عادلانه ټاکنو د بنسټ مشر نادر نادري امریکا غږ ته وویل چې د دوی د معلوماتو له مخې تر دې دمه ټاکنې شفافې او څومره چې تمه وه لا هومره د درغلیو راپورونه ترلاسه شوي نه دي .
افغان انتخابات په ټولنېزو شبکو کې:
په ټولنېزو شبکو کې هم افغان ټاکنو په هکله غبرګونونو پام وړ و . په زرګونو افغانانو او غیر افغانانو په خپلو فیسبوکونو او ټویټرونو کې د ټاکنو په تړاوو بېلابېلې لیکنې، تصویرونه او ویډیوګانې خپرې کړې دي .
ډېرو دغه انتخابات بریالي او د ډیموکراسۍ پر لوري یو بل مهم ګام بللی دی .
د امریکا غږ د وېیپاڼې یو مینوال عارف بهرامي پر خپل فیسبوک لیکلي: « ما نن د ډیموکراسۍ، ثبات او اقتصادي پرمختګ لپاره رایه ورکړه، ژوندی دې وي افغانستان» .
د دې ترڅنګ ډېرو نورو افغانانو د هېواد له ګوټ ګوټ څخه په خپلو سیمو کې د ټاکنو په اړه د رايي اچونکو د اوږده کتارونو او لیوالتیا تصویرونه او ویډیوګانې پر لیکه کړې دي .
یو بل اورېدونکي عبدالرحمن لیکلي « زه سږ کال اتلس کلن شوم د رايي اچونې لپاره مې شېبې شمېرلي، نیمه ورځ په کتار کې ولاړم چې بلاخره مې د خپلې خوښې کاندید ته رایه ورکړه.)
د طالبانو ګواښونه او د خلکو ونډه:
سره له دې چې د افغان حکومت ضد وسله والو طالبانو لا له وړاندې له افغان ټاکنو سره پریکون او دهغه د ګډوډولو خبرداری ورکړی و، خو امنیتي چارواکي وايي داسې کومه لویه پېښه نه ده رامنځ ته شوې چې انتخابات ګډوډ کړي .
خو له دې هر څه سره سره په ټاکنو کې د افغانانانو پراخ ګډون کور د دننه او بهر ستایل شوی دی، ان په ځینو سیمو کې په یخ او باراني موسم کې هم خلکو کتارونه جوړ کړي و او خپلې رایي یې واچولې.
سره له دې چې د هېواد په ځینو سیمو کې د یو شمېر افغان پولیسو او عادي افغانانو د وژل کېدو او ژوبل کېدو راپورونه ورکړل شول .
د دې ترڅنګ د افغانستان د کورنیو چارو وزارت په دوو جلا اعلامیو کې ویلي چې تر انتخاباتو ۲۴ ساعته د مخه یې په بیلا بیلو عملیاتو کې لسګونه هغه طالبان وژلي چې غوښتل پر ټاکنیزو مرکزونو بریدونه او انتخابات ګډوډ کړي .
امنیتي چارواکو په دغه لړ کې د یو شمېر ځانمرګو بریدګرو د وژلو دعوه هم کړې ده .