د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا کارپوهانو خبرداری ورکړی، هغه افغان کډوال چې د روان ۲۰۲۳ کال د نومبر د میاشتې له لومړۍ ورځې راهیسې له پاکستان څخه افغانستان ته کډه کولو ته اړ شوي د ستنیدلو وروسته د بشري حقونو د جدي سرغړونو سره مخ دي.
د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا کارپوهانو د چهارشنبې په ورځ ډسمبر شپږم (لیندۍ ۱۵) په یوه اعلامیه کې ویلي چې ښځې، نجونې، د قاچاق قربانیان، قومي او مذهبي اقلیتونه، پخواني حکومت مقامات، معلولیت لرونکي کسان، زیات عمر لرونکي کسان او نور کډوال چې د کډوالۍ اسناد لري او که نه تر زیات اغیز لاندې دي.
دغو کارپوهانو ویلي: "افغانان په ځانګړي ډول ښځې او نجونې په هیواد کې د میشتیدو پرمهال د قاچاق او یاهم د بیا قاچاق د ګواښ سره مخ دي. د مذهبي او قومي اقلیتونو پورې اړوند کسان په ځانګړي ډول د ستنیدلو پر مهال د ځورونې د ګواښ سره مخ کیږي".
دغو کارپوهانو د پاکستان حکومت ته خبرداری ورکړی چې د قانوني اسنادو نلرونکو افغان کډوالو د ستنولو طرحه چې د تیر نومبر د میاشتې له لومړۍ نیټې څخه پرې عمل پیل شوی کیدای شي عملي نشي ځکه چې ددغو کارپوهانو په باور دا طرحه د افغانانو خوندیتوب او امنیت نشي تضمینولی.
دغو کارپوهانو خبرداری ورکړی چې په افغانستان کې د بشري حقونو څخه په پراخ او سیستماتیک ډول سرغړونه او د ښځو او نجونو پر وړاندې تبعیض چې د جنسیت پر بنسټ د ځورونې سبب ګرځي دا طرحه به پر ښځو او نجونو باندې ژوره اغیزه ولري.
دغو کارپوهانو ویلي: "هغه ښځې او نجونې چې افغانستان ته شړل کیږي، د کوچني عمر ماشومانو د ودولو، جبري ودونو، انساني قاچاق او د زده کړو، کار، حرکت د ازادۍ او د یوشان قانوني ملاتړ د نه برابریدو د ګواښونو سره مخ دي".
د ملګرو ملتونو دغو کارپوهانو په پاکستان کې د کورونو د خاوندانو له خوا له کورونو څخه د افغان کډوالو د جبري شړلو او د پاکستان د امنیتي ځواکونو له خوا په خپلسر د افغان کډوالو نیولو په اړه د شویو ادعاو په هکله اندیښنې څرګندې کړي دي.
دغو کارپوهانو ویلي چې په کار نه دي چې په پاکستان کې د میشتو افغان کډوالو د حضور او د تروریزم سره د اړیکو د خطر په اړه په غیر مستند ډول تړاو رامنځ ته شي.
دغو کارپوهانو ویلي: "د کډوالۍ تنظیمول د نړیوالو قوانینو او د هغې له ډلې د بیرته نه ستنولو او د نه تبعیض د اصل تابع دی. کمک او ملاتړ باید تضمین شي، په ځانګړي ډول په اغیزمن ډول د پناه غوښتنې حق او پناه ورکونکې څخه برخمن کیدل، پرته د تبعیض او پرته د هغو اسنادو چې افغان کډوال یې لري".
د ملګرو ملتونو کارپوهان وايي چې پاکستان د تیرو څو لسیزو راهیسې د افغان کډوالو کوربه دی او اوس هم دا ډیره مهمه ده چې په دغه هیواد کې میشت افغان کډوال پرته د تبعیض څخه ددغه هیواد د ملاتړ څخه برخمن شي. دغو کارپوهانو د نړیوالې ټولنې څخه غوښتي چې په پاکستان کې دې د افغان کډوالو څخه د بیا میشتیدو، د کورنیو د یو ځای کیدو او فرصتونو په زیاتیدو سره خپل ملاتړ زیات کړي.
دغو کارپوهانو ویلي چې پاکستان حکومت سره د خپلو اندیښنو په اړه په تماس کې دي.
په ورته وخت کې افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د شورا ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بنیټ د ایکس په ټولنیزه شبکه کې د خپلو اندیښنو په اړه لیکلي: "زه او نور کارپوهان د پاکستان څخه غواړو چې له افغانانو څخه دې خپل مهم ملاتړ ته دوام ورکړي. مونږ په دغه هیواد کې د اوسني چلند او کله چې کډوال په جبري ډول ستنول کیږي د هغوی پر وړاندې ګواښونو په اړه اندیښمن یو".
پاکستان حکومت د ملګرو ملتونو د کارپوهانو دغو اندیښنو ته لا غبرګون نه دی ښودلی خو ددغه راپور د خپریدو دمخه یو پاکستاني چارواکي د نوم نه ښودلو په شرط امریکا غږ سره په خبرو کې ویلي "د پاکستان حکومت نه غواړي هیڅ د خطر سره مخ افغان وباسي، مهمه نده چې هغوي د امریکا یا بل هیواد د بیا میشت کیدو په لیست کې وي یا نه".
د پاکستان حکومت د اکتوبر په درییمه په دغه هیواد کې میشتو ۱.۷ میلیونه غیرقانوني کډوالو ته چې ۱.۴ میلیونه یې افغانان دي د نومبر تر لومړۍ ورځې مهلت ورکړ چې له دغه هیواد څخه خپلو هیوادونو ته ستانه شي او که نه د ټاکلې مودې د پوره کیدو وروسته به ونیول شي او له دغه هیواد څخه به وشړل شي.
د پاکستان د حکومت په دې پریکړې کې هغه شاوخوا ۶۰۰ زره افغان کډوال هم شامل دي چې اکثرو یې د ۲۰۲۱ کال د اګست وروسته یې له افغانستان څخه د طالبانو د غچ اخیستلو د اندیښنو له امله دغه هیواد ته کډه کړې ده.
ددغو افغانانو اکثریت په پاکستاني ویزو دغه هیواد ته سفر کړی خو اوس یې د اوسیدانې د ویزو قانوني موده پای ته رسیدلې او افغانستان ته د شړلو له ګواښ سره مخ دي.
د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړي استازي اصف دراني د چهارشنبې په ورځ ډسمبر شپږمه (لیندۍ ۱۵) په اسلام اباد کې په یوې غونډې کې وویل چې نژدې ۴۵۰زره بې اسناده افغانان له پاکستان څخه خپل هېواد ستانه شوي دي.
فورم \ دبحث خونه