سالمین خپلواک په کال ۲۰۱۴ کې د قاید اعظم پوهنتون اسلام آباد څخه په تاریخ کې ماستري کړې ده. په بلوچستان پوهنتون کې یې پښتو ژبه او ادبیات لوستي دي. د ۲۰۲۲ کال راهیسې له امریکا غږ ډیجیټل برخې سره همکاري کوي.
د کویټې په بلوچستان پوهنتون کې د پاکستان د ژبپوهنې اتحادیې تر څارنې لاندې درې ورځنی نړیوال کنفرانس ترسره شو چې پکې ګډونوالو په پاکستان کې د پښتو ژبې پر راتلونکي اندېښنې وښودلي. نور جزیات د امریکا غږ خبریال سالمین خپلواک په راپور کې کتلای شئ.
د بلوچستان د مسلم باغ په ملګګۍ افغان کمپ کې، میشت ځوانان شکایت کوي چې ځايي حکومت ورته هېڅ ډول سپورټي اسانتیاوې نه دي برابرې کړې. دوی وايي، چې په دغه کمپ کې د سپورټي اسانتیاوو له نشتوالي سربېره، د لوبو لپاره ځانګړی ځای هم نه لري.
د پاکستان په بلوچستان ایالت کې میشت ډېری افغان کډوال وایي چې څه باندې څلور لسیزې د کډوالۍ ژوند کولو سره سره، لا هم د هویت او تابعیت له جدي ستونزو سره مخ دي. د دوی په وینا، نه په خپل پلرني ټاټوبي افغانستان کې د یو افغان په توګه پېژندل کېږي او نه په کوربه هیواد پاکستان کې د تابعیت حق لري.
د کوزې پښتونخوا د ژوب په سیمه کې د ادریس مفتون په نوم یو مخکښ ځوان په خپل شخصي لګښت د سیمې ځوانانو ته د مطالعې او زدهکړو د زمینې د برابرولو په موخه یو کتابتون پرانیستې دی. د سیمې ځوانانو د یاد کتابتون د پرانیستلو هرکلی کړی او هغه یې د مطالعې او سیاسي شعور د لوړولو په لور یو مهم ګام بللی دی.
د بلوچستان په پښتون میشته سیمو کې ځوانان وایي چې د برېښنا پرچاوی او کمښت یې د سیمې اقتصاد اغېزمن کړی. دوی زیاتوي چې د برېښنا د کمښت له امله نه یوازې ګڼې صنعتي او کوچني کاروبارونه اغیزمن شوي دي، بلکې ځوانان له کاري فرصتونو څخه هم بې برخې پاتې شوي دي.
د هند مشهور مذهبي عالم ډاکټر ذاکر نایک په اکتوبر کې پاکستان ته د تګ اعلان کړی. د هغه د سفر د اعلان پر وړاندې د کوزې پښتونخوا ډېرو ځوانانو پداسې حال کې اندېښنې څرګندې کړي چې د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پښتون د اکتوبر پر ۱۱مه په خیبر سیمه کې د قامي عدالت په نامه یوه پراخه جرګه راغوښتې.
د هرات د ښځینه زندان د نادرکه شوې رئیسې، عالیه عزیزي کورنۍ وایي چې اوسمهال د بلوچستان په کویټه ښار کې له کړاوونو ډک ژوند تېروي. مېرمن عزیزي د پخواني افغان حکومت سره د پولیسو افسره وه او له ۲۰۱۹ کال څخه یې په هرات کې د ښځو د زندان مشري کوله.
د بلوچستان په پښتون مېشتو سیمو کې ځوانان وایي چې د ټکنالوژۍ او په ځانګړې توګه د ټولنیزو رسنیو له راتګ سره یو نوی مسلک رامنځته شوی، چې دوی یې ولسي ژورنالیزم بولي. د دوی په وینا، ولسي ژورنالیزم د اصلاحاتو غوښتلو او پر حکومت د فشار اچولو یوه اغېزمنه وسیله ده.
د ژوب په ښرن لالا زی مندوخېل کلي کې ځوانان وایي چې د بېکارۍ په دې بد وضعیت کې د دوی د ګټې وټې یوه لویه ذریعه په غرونو کې د غمیو راکښل دي. د امریکا غږ خبریال، سالمین خپلواک، پدغه رپوټ کې د دغو ځوانانو لخوا په غرونو او رغونو کې د غمیو د لټون دغه ستونزمن بهیر انځور کړی دی.
په ژوب کې د "عوامي نېشنل ګوند" تر نظارت لاندې په باچا خان ښوونځي کې یو شمېر هغو ماشومانو ته، چې د بې وزلۍ له امله له زده کړو بې برخې وو، د وړیا زده کړې زمینه برابرې شوې ده. د امریکا غږ خبربال سالمین خپلواک یې په اړه راپور لري.
په جنوبي پښتونخوا مشهوره د بلوچستان په یو شمېر پښتون میشته سیمو کې د پښتون کلتور نړیواله ورځ ونمانځل شوه. ددغو مراسمو د نمانځې په اړه د امریکا غږ خبریال سالمین خپلواک له کويټې څخه دغه رپوټ را لیږلې دی.
په کویټه کې د پاخه عمر لرونکو بې وزله افغان کډوالو لپاره د ساتنې دغه مرکز ښایي بې جوړې وي چېرته چې یو شمېر داسې افغانان ساتل کېږي چې هیڅ کورنۍ یا ملاتړ نه لري. د امریکا غږ خبریال سالمین خپلواک یې په اړه راپور رالېږلی.
په کوزه پښتونخوا کې یو شمېر ښوونکي او زده کوونکي وایي چې د تودوخې له زیاتېدو سره د برېښنا پرچاوي د زده کړو بهیر اغېزمن کړی دی. هغوی زیاتوي چې د برېښنا د کمښت د ستونزې سربېره، په ښوونځیو کې د زده کوونکو زیات شمېر هم د معیاري زده کړو پر وړاندې لوی خنډ ګرځېدلی دی. سالمین خپلواک - امریکاغږ
د بلوچستان په خانوځي کې میشت افغان کډوال سردار ولي، چې د خیاطۍ ترڅنګ زده کړې هم کوي، د پاکستان په پوهنتونونو کې د افغان کډوالو لپاره د محدودو سهمیو له کبله ګلیمن دی. هغه وایي چې د همدې محدودیت له امله ډېری افغان کډوال د خپلې خوښې پوهنځیو ته لاره نه مومي.
د بلوچستان د ژوب په یوه لیرې کلي کې نجونې د زده کړو سره بېساري لیوالتیا ښيي. سره له دې چې اوسمهال پدغه ځای کې ښځینه ښوونکي نشته، خو دغه نجونې خپلې زده کړې نه پرېږدي او د خپلو ټولګیوالو سره د زده کړو په دوام کې مرسته کوي.
په ژوب کې د پښتون ملتپاله ګوندونو تر نظارت لاندې یوه لویه ولسي غونډه جوړه شوه. د غونډې ګډونوالو په سیمه کې روانې ناامنۍ په سختو ټکو وغندله او د چمن د پرلت څخه یې خپل ملاتړ اعلان کړ. ویناوالو همداشان په افغانستان کې د جمهوري نظام د رامنځته کیدو غوښتنه وکړه.
د بلوچستان په پښتون مېشته سیمو کې د 'بنو پلو' ډېر مینوال لري. دغه خواړه چې د خیبر پښتونخوا د بنو سیمې له مشهورو خوراکونو څخه ګڼل کېږي، اوس د پاکستان په بېلابېلو سیمو کې هم ډېر مشهور شوی دی. 'بنو پلو' چې له وريجو او غوښې څخه جوړېږي، په ودونو او ځانګړو مراسمو کې پخېږي.
د امریکا د متحده ایالاتو د نړیوالو خپرونو د ادارې او د روغتیا د نړیوال سازمان تر نظارت لاندې د پاکستان په پلازمینه اسلام اباد کې د افغان او پاکستاني خبریالانو لپاره د پولیو (ګوزڼ) د له منځه وړلو په موخه درې ورځنی پروګرام ترسره شو.
په افغانستان کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته په لسګونو خبریالان د خپل ژوند د خوندیتوب په خاطر پاکستان ته کډه شوي چې په کوربه هیواد کې له کړاوونو ډک ژوند تېروي. یو له دغو خبریالانو څخه په کویټه کې میشت سید خلیل دی چې د امریکا غږ خبریال سالمین خپلواک یې ژوند پدې راپور کې انځور کړی.
په بلوچستان کې میشت یو شمېر افغان کډوال شکایت کوي چې له ډیر وخت راهیسې د ځینې ځایي خلکو لخوا هغوی ځورول کېږي، خو دغه کډوال پر رسنیو له خبرو کولو څخه ډډه کوي. په قلعه سیف الله کې میشت یوې افغانې کډوالې کورنۍ زموږ له همکار سالمین خپلواک سره پدې برخه کې خپلې تجربې شریکې کړي.
نور پورته کول
