د ترکیې جمهور رئیس رجب طیب اردوغان یکشنبه فبروري نهمه ( سلواغې ۲۱) له غزې څخه د فلسطینیانو ایستلو لپاره د متحده ایالاتو د جمهور رئیس ډونالډ ټرمپ پلان رد کړ او وې ویل چې هیڅوک لدې تړانګې څخه فلسطینیان نشي شړلی.
ښاغلي اردوغان وویل، " هیڅوک دا قدرت نلري چې د غزې ولس د هغوي له دایمي ټاټوبي څخه وباسي کړي چې هلته زرګونه کاله کیږي چې پراته دي".
د ترکیې مشر په خبري کنفرانس کې همدارنګه وویل چې غزه، لویدیځه غاړه او ختیځ بیت المقدس د فلسطینیانو پورې اړه لري.
تر اردوغان وړاندې د یو شمیر عربي هیوادونو چارواکو هم له غزې څخه د فلسطیني کډوالو بې ځایه کیدل رد کړي و. د مصر، اردن، متحده عربي اماراتو، سعودي عربستان او قطر لوړ پوړو دیپلوماتانو په قاهره کې د یوې غونډې په ترڅ کې د فلسطینیانو هر ډول جبري بې ځایه کول رد کړل.
دغو لوړپوړو عربي دیپلوماتانو په دې اعلامیه کې ټینګار کړی چې دوی د جوړجاړي، شړلو، د کورونو ویجاړولو، یو ځای کېدو، بې ځایه کېدو، په بل ځای کې د مېشتېدو لپاره د سیمې تخلیې او له خپلو سیمو څخه د وتلو لپاره هڅونې په ګډون ټولې هغه لارې چارې ردوي چې له امله یې فلسطینیان له خپلې خاورې څخه جلا کېږي.
په عین حال کې د جرمني صدراعظم اولاف شولتز د یکشنبې په ورځ په یو تلویزیوني بحث کې وویل چې له غزې څخه د فلسطیني کډوالو بل ځای کې میشت کول، "نه منل کیدونکي او نړیوال قانون څخه سرغړاونه" ده.
بریتانیا، چین، جرمني، ایرلنډ، روسیې او هسپانیا ویلي چې په منځني ختیځ کې د دوو دولتونو د حل لارې ملاتړ ته دوام ورکوي – دا چې یو خپلواک فلسطیني دولت جوړ شي او غزه او د اسرائیل تر اشغال لاندې لویدیځه غاړه پکې شامله وي.
ښاغلي ټرمپ د روانې فبروري میاشتې په څلورمې نیټې د اسرائیل د صدراعظم سره په ګډ خبري کنفرانس کې وویل چې، متحده ایالات به د غزې تړانګه تر لاسه کړي، پدې تړانګې کې میشت فلسطینیان به په نورو هیوادونو کې میشت کړي او غزه به د منځني ختیځ په ترټولو ښایسته سیاحتي سیمه بدله کړي.
په منځني ختیځ کې د څو لسیزو راهیسې د روان بحران د هوارولو لپاره د دوو دولتونو د تشکیل حل لاره، په دې اړه د متحده ایالاتو د تګلارې اساس جوړوي، که څه هم اسرائیل ددې حل لارې مخالفت کوي.
په منځني ختیځ کې د امریکا متحد او د تیلو د زیرمو لرونکي شتمن هېواد، سعودي عربستان هم سخت غبرګون ښودلی او په یو بیان کې یې ویلي چې د یو خپلواک فلسطیني دولت د جوړېدو غوښتنه د سعودي عربستان "ټینګ او ثابت دریځ" دی.
د استرالیا صدراعظم انتوني البنیز هم د دوو دولتونو د حل لارې څخه د استرالیا د ملاتړ په اړه ویلي: "د تیر کال او لس کاله پخوا په څېر، نن هم د استرالیا دریځ همدا دی."
د متحده ایالاتو جمهور رئیس ډونالډ ټرمپ تازه د یکشنبې په ورځ یو ځل بیا وویل چې د غزې اخیستو او مالکیت تر لاسه کولو لپاره ژمن دی او تر څنګ یې دا هم ویلي چې د دې تړانګې ځینې برخې ښایي په منځني ختیځ کې نورو دولتونو ته ورکړل شي چې په بیارغونې کې یې مرسته وشي.
د فلسطین جمهور رئیس محمود عباس هم ویلي چې د ټرمپ وړاندیز به "د نړیوالو قوانینو څخه جدي سرغړونه" وي او په ملګرو ملتونو یې غږ کړی چې "د فلسطیني خلکو او د هغوی د جایزو حقونو ساتنه وکړي."
فورم \ دبحث خونه