په افغانستان کې د ښځو او بشري حقونو لپاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ځانګړې استازې په دغه هېواد کې له زده کړو څخه تر شپږم ټولګي پورته د نجونو د محرومیت پر دوام نیوکه کړې ده.
رینا امیري د جمعې په ورځ سپټمبر نهم (وږې ۱۸) د خپل ټویټر په پاڼه افغانستان کې د نجونو د شپږم ټولګي څخه د پورته ښوونځیو بندیدو ته په اشارې ویلي، چې تر اوسه هیڅ بل کوم هیواد د نجونو د زده کړو مخه نه ده نیولې.
د ۲۰۲۱ میلادي د اګست په پنځلسمه افغانستان کې واک ته د طالبانو د رسیدلو سره سم له شپږم ټولګې څخه د نجونو پورته ښوونځي تړل شوي چې له امله یې په سلګونو زره نجونې له زده کړو محرومې شوې دي.
میرمن امیري ویلي: " افغان نجونې د هغې ورځې خوب ویني چې دوی د خپلو ورونو سره بیرته ښوونځیو ته ستنې شي او په مثبت ډول د افغانستان په راتلوونکي کې ونډه ولري".
On #WorldLiteracyDay, Afghan girls are still denied access to education. No other country prevents their children from learning in this way. Afghan girls dream of the day they can return to school with their brothers & positively contribute to Afghanistan%27s future.
— U.S. Special Envoy Rina Amiri (@SE_AfghanWGH) September 8, 2022
میرمن امیري دا څرګندونې د لیک لوست د زده کړو د نړیوالې ورځې په مناسبت کړي دي. د سپټمبر ۸ مه نړۍ کې د لیک لوست د زده کړو د نړیوالې ورځې په توګه نمانځل کیږي.
د افغانستان پخواني جمهور رئیس حامد کرزي هم د دې ورځې په مناسبت په یوه اعلامیه کې ویلي، چې زده کړو ته لاس رسی د بشري حقونو په اساسي حقونو کې شامل دی چې د ښاغلي کرزي په وینا ملتونه د پرمختګ او هوساینې خوا ته وړي.
ښاغلي کرزي ویلي " په دې ترڅ کې د اسلامي سرپرست حکومت څخه غواړم چې د نجونو د منځنۍ دورې ښوونځي او لیسې د نجونو زده کوونکو پرمخ پرانیځي او د وطن بچیانو ته د زده کړو او تعلیم زمینه برابره کړي ترڅو د هغوی په غښتلو مټومونږ ټول ترقۍ او نیکمرغې ته ورسیږو".
به مناسبت روز جهانی سواد آموزیدسترسی به تعلیم و آموزش از جملهٔ اساسی ترین حقوق بشریست که ملتها را به تعالی و رفاه میرساند. آرزو دارم علمای کرام، بزرگان و متنفذین کشور، تعلیم و تحصیل جوانان عزیز ما ، اعم از دختران و پسران، را هرچه بیشتر تشویق نمایند. در همین راستا از حکومت…
— Hamid Karzai (@KarzaiH) September 8, 2022
طالبانو حکومت د نړیوالې ټولنې د پرله پسې غوښتنو سره سره د شپږم ټولګې څخه د نجونوپورته ښوونځي نه دي پرانیستي. په دې وروستیو کې د پکتیا ولایت کې سیمه ییزو چارواکو او د سیمې خلکو خبریالانو ته ویلي چې په دغه ولایت کې له شپږم ټولګي څخه پورته د نجونو ښوونځي پرانیستل شوي دي.
د پکتیا ولایت د اطلاعاتو او فرهنګ رئیس خالقیار احمدزي د سپټمبر په شپږمه ( وږې ۱۵) امریکا غږ ته وویل چې څلور د نجونو ښوونځي ددغه ولایت په مرکز ګردیز کې او یو بل ښوونځی د څمکنیو په ولسوالۍ کې پرانیستل شوی دی.
ښاغلي احمدزي وویل، چې دا ښوونځي د سیمې د اوسیدونکو او د دغو ښوونځیو د مدیرانو له خوا پرانیستل شوي دي.
ددغو ښوونځیو د پرانیستلو وروسته د ښځو د حقونو یو شمیر فعالانو په ټولو ولایتونو کې د نجونو د ښوونځیو د پرانیستلو غوښتنه کړې ده.
د فرح مصطفوي په نوم د ښځو د حقونو یوې فعالې امریکا غږ سره په مرکه کې د نجونو د ښوونځیو د تړلو څخه د انتقاد په ترڅ کې وویل چې اوس مهال د افغانستان تعلیمي نظام د یو جدي بحران سره مخ دی.
میرمن مصطفوي وویل چې دوی په ټول افغانستان کې د نجونو ښوونځیو پرانیستل غواړي او له دې نور د طالبانو حکومت نشي کولی چې نور هم د میرمن مصطفوي په وینا دا مسله یرغمل کړي.
میرمن مصطفوي د پکتیا ولایت کې د نجونو د ښوونځیو د پرانیستلو مسلې ته په اشارې وویل " دا د خلکو د قوت ښکاروندوې ده او هیله لرم چې دا په نورو ولایتونو کې هم خلکو د منظم کیدو لپاره د یو حرکت پیل اوسي تر څو په یو ډول په ټولو ولایتونو کې د نجونو ښوونځي پرانیستل شي".
افغانستان کې د شپږم ټولګي څخه پورته د نجونو د ښوونځیو تړل دننه په دغه هیواد او هم بهر کې تندو غبرګونونو سره مخ شوي. افغانستان کې د ښخو د حقونو فعلانو څو ځلې د نجونو د ښوونځیو د پرانیستلو لپاره په کابل او څو نورو ښارونو کې مظاهرې او اعتراضیه غونډې کړي دي.
د تیرې اونۍ په سر کې د ملګروملتونو عمومي منشي انټونیو ګوتیرش ځل بیا افغانستان کې د نجونو ښوونځیو پر تړلو اندیښنه څرګنده کړې ده. هغه د سپټمبر په درییمه وویل چې افغانستان کې لا هم نجونې له ښوونځیو بهر دي چې له زده کړو د نجونو لرې پاتې کیدل د برابرو حقونو په برخه کې یوه غیر توجیه سرغړونه ده چې زیان یې ټول افغانستان ته رسیږي.