په کندوز کې یو شمیر بزګر وایي چې د ژمي په موسم کې ددې لپاره د پلاستیک لاندې سبزیجات کري، چې په وخت حاصل ته ورسېږي او هم په بازار کې په ښه بیه خرڅ شي.
د کندوز په چهاردرې ولسوالۍ کې یو شمېر کروندګرو د هوږې کرلو ته مخه کړې ده چې په وينا یې هوږه له نورو کښتونو څو چنده ډېر حاصل ورکوي او هم په لوړه بیه خرڅېږي.
د کندوز په ځینو سیمو په تیره بیا ددې ولایت په چهاردرې ولسوالۍ کې اوس ډیری کروندګر د ژمي په موسم کې د پلاستیکونو لاندې هندواڼې کري. پدغه توګه هندواڼې هم له سړې هوا خوندي وي او هم په وخت حاصل ته رسېږي.
په بلخ کې هغه کروندګرو چې په شنو خونو کې یې ګلان او بوټي کرلي وو، وايي چې سږ کال د تیر کال په پرتله د خلکو د کمزوري اقتصاد له امله د ګلانو او نیالګیو د پلور بازار ډیر کمزوری شوی دی.
په بلخ کې د کوکنارو یو شمیر پخواني کروندګر چې سږ کال یې په خپلو ځمکو کې د کوکنارو پرځای نور کښتونه په تیره بیا غنم کرلي دي وايي، چې تمه لري د سږني کال غنم به یې ښه حاصل ورکړي.
د طالبانو له خوا د کوکنارو په کښت له بندیز وروسته د بلخ د چمتال ولسوالۍ هغه کروندګرو چې هر کال به یې کوکنار کرل وايي چې سږ کال یې د کوکنارو پر ځای سبزیجاتو او نور کښتونو کرلو ته مخه کړې ده، خو په بدل کې د خپلو نورو محصولاتو خرڅلاوو ته بازار غواړي.
د طالبانو د حکومت له لورې د کوکنارو په کر له بندیز وروسته په بلخ کې یو زیات شمېر کروندګرو د هېنجې کرلو ته مخه کړې ده او وايي که څه هم هېنجه درې کاله وروسته حاصل ورکوي، خو یوازینی کښت دی چې د کوکنارو په پرتله ډېره ګټه کوي.
په نشه يي توکو یو روږدی چې اووه کاله یې د کابل د پل سوخته لاندې په نشو تیر کړي دي وايي، چې دا ځای د روږدو لپاره هدیره وه او خوښ دی چې دا مرګونې سیمه پاکه شوې ده.
په بلخ کې تر درملنې لاندې یو شمیر معتادین وايي، دا چې د ناستې او مجلسونو ملګري یې په نشې روږدي دي نو له درملنې وروسته له هغوی سره د ناستو له امله به بیرته په نشو اخته شي او دایمي درملنه یې ناشونې ده.
سره له دې چې د طالبانو چارواکي ادعاء کوي، چې په ټول افغانستان کې یې د کوکنارو کر صفر کړی خو بیا هم د بلخ ولایت په مختلفو سیمو کې کوکنار کرل شوي دي او پدغه ولایت کې طالب مسؤلین وايي، چې ددغو کرل شووو کوکنارو د اړولو کمپاین یې هم پيل کړی دی.
ولي محمد چې له یو کال راهیسې یې نشه يي توکي پريښي دي وايي، د معتادۍ په مهال به یې اولادونو ورسره ښه چلند نه کاوه او زامنو به یې ورته ویل چې یا دې کور پریږدي او یا هم نشه يي توکي، خو ده د کور د پریښودو په ځای درملنه کړې ده او اوس روغ شوی دی.
مزار شریف د معتادینو د درملنې په یوه کمپ کې تر تداوۍ لاندې یو معتاد وايي، له هغه راهیسې یې د نشه يي توکو په کارولو پیل وکړ چې مور یې مړه شوه او ددې توان یې نه درلود چې خپل غم هیر کړي خو وروسته بیا د نشه يي توکو له استعمال زیات پښیمان وو.
د مزارشریف په ښار کې که څه هم پدې وروستیو کې په سلګونو معتادین له ښار راټول شوي دي خو د درملنې لاندې یو شمیر معتادین چې ایران ته د کار لپاره تللي وو وايي، هلته د خپلې بې سوادۍ او دا چې د درنو کارونو له درد بیغمه شي د نشو په دایمي اعتیاد اخته کړي دي.
په بلخ کې د طالبانو د حکومت امنیتي مسؤلین وايي، چې د مزار شریف په ښار کې د ژمي د یخنۍ له پيلیدو مخکې یې د معتادینو د راټولولو کمپاین کړی او ۱۳۷ روږدي یې له دغه ښار راټول کړي چې له امله یې یخنۍ هیڅ معتاد ته زیان ندی رسولی.
د بلخ یو شمیر کروندګر وايي، له هغه راهیسې چې د طالبانو مشر د کوکنارو په کرلو بندیز لګولی دوی اوس د کوکنار پرځای د سبزیجاتو کرلو ته مخه کړې ده او په ځینو سیمو کې کروندګر نسبتا ښه عاید هم اخیستی دی.
په بلخ کې په نشه توکو یو روږدی شاه محمد چې اووه کاله یې شیشه او پوډر څکولي وايي چې اعتیاد یې په روان او ذهن بدې اغېزې کړې وې او له امله یې په ټولنې کې له خلکو سره چلند خراب شوی و او د هغه په خبره ان مور او پلار یې هم هېر شوي وو او یوازې خپلې نشې پسې ګرځېده.
په بلخ کې د کوکنارو یو شمیر پخواني کروندګر چې په کوکنارو د طالبانو له بندیز وروسته یې د زردکو په شان نورو کښتونو ته مخه کړې ده وايي، چې سږ کال مارکیټ ښه دی او حاصلات یې هم ښه اخیستي دي.
په بلخ کې یو شمیر کروندګر وايي چې په شنو خونو کې د لیمو انو کرل د کوکنارو، زعفرانو او نور کښتونو څخه څو برابره دېره ګټه کوي او د شنو خونو جوړولو له لارې له لږې ځمکې کولای شي چې ډېر حاصل ترلاسه کړل شي.
پداسې حال کې چې د طالبانو حکومت انجونې له ښوونځیو ګرځولي او ښځو ته د کار کولو حق نه ورکوي بل لورته د خصوصي سکټور یو شمیر شرکتونو په تیره بیا د زعفرانو د پروسس په برخو کې ښځو ته د کار کولو زمینه برابره کړې ده.
د بلخ ولایت په بلخ ولسوالۍ کې هغه کروندګر چې سږ کال یې د زعفرانو کښت کړی دی وايي، چې سږکال د تیر کال په پرتله د زعفرانو بیه دوه چنده زیاته شوې ده او دوی د زعفرانو له کښت خوښ دي.
نور پورته کول
